Analiza ogłoszenia: To pierwszy i niezwykle ważny filtr. Zwracaj uwagę na język sprzedawcy i szczegółowość opisu. Hasła takie jak "klima do nabicia" często oznaczają kosztowną nieszczelność układu, a nie prostą potrzebę uzupełnienia czynnika. Dokładnie przeanalizuj zdjęcia – nierówne szczeliny między elementami karoserii, różne odcienie lakieru czy zaparowane reflektory mogą świadczyć o powypadkowej przeszłości auta. Brak zdjęć wnętrza lub konkretnych, problematycznych dla danego modelu miejsc, to również sygnał ostrzegawczy.

Weryfikacja VIN: Numer VIN to DNA samochodu. Poproś o niego sprzedawcę wraz z numerem rejestracyjnym i datą pierwszej rejestracji. Każda niechęć do udostępnienia tych danych powinna zapalić czerwoną lampkę. Numer VIN pozwala zweryfikować historię pojazdu, w tym ewentualne szkody, odnotowane przebiegi czy fabryczne wyposażenie. Porównaj numer VIN z ogłoszenia z tym wybitym na elementach konstrukcyjnych auta i w dokumentach.

Bazy danych: Skorzystaj z dostępnych narzędzi online, aby prześwietlić historię pojazdu. Rządowe portale często dostarczają podstawowych informacji o badaniach technicznych i stanie licznika dla aut zarejestrowanych w kraju. W przypadku aut importowanych, zwłaszcza z USA czy Kanady, warto rozważyć płatne raporty, które mogą ujawnić poważne szkody (status "salvage") odnotowane za granicą, o których sprzedawca może nie wspomnieć.

Dokumenty: Upewnij się, że dane w dowodzie rejestracyjnym, karcie pojazdu (jeśli została wydana) i polisie OC są spójne i zgadzają się z danymi sprzedającego. Przejrzyj książkę serwisową pod kątem regularności wpisów i autentyczności pieczątek – idealnie prowadzona książka w kilkunastoletnim aucie może być podejrzana. Sprawdź, czy badanie techniczne i ubezpieczenie OC są aktualne. Brak ciągłości w ubezpieczeniu może sugerować, że auto przez dłuższy czas stało nieużywane.

Nadwozie i lakier: Oględzin dokonuj zawsze w świetle dziennym, najlepiej na czystym aucie. Użycie miernika grubości lakieru to podstawa – fabryczna powłoka ma zazwyczaj 80-150 µm. Wartości powyżej 300-400 µm świadczą o obecności szpachli. Zmierz lakier na każdym elemencie, w kilku miejscach. Zwróć uwagę na ślady korozji, szczególnie na progach, nadkolach, krawędziach drzwi i pod uszczelkami. Bąble pod lakierem to znak, że korozja rozwija się od wewnątrz.

Szyby i opony: Sprawdź daty produkcji na wszystkich szybach. Powinny być spójne i pochodzić sprzed roku produkcji auta. Nowsza szyba, zwłaszcza czołowa, może świadczyć o wymianie po stłuczce. Opony na jednej osi muszą być identyczne (producent, model, rozmiar), a ich nierównomierne zużycie (np. "wyząbkowanie" lub starte krawędzie) może wskazywać na problemy z geometrią zawieszenia lub zużyte amortyzatory.

Pod maską: Idealnie czysta komora silnika może być próbą ukrycia wycieków. Sprawdź poziom i stan wszystkich płynów eksploatacyjnych. Mleczny osad ("masło") pod korkiem wlewu oleju to bardzo zły znak, mogący świadczyć o uszkodzeniu uszczelki pod głowicą. Poszukaj śladów wycieków oleju (okolice pokrywy zaworów, miski olejowej) i płynu chłodniczego (okolice chłodnicy, pompy wody).

Wnętrze: Stan zużycia kierownicy, gałki zmiany biegów, gum na pedałach i boczku fotela kierowcy powinien odpowiadać deklarowanemu przebiegowi. Metodycznie przetestuj działanie każdego przycisku, pokrętła i funkcji – od klimatyzacji (powinna chłodzić, a nie tylko wiać) po elektryczne szyby i podgrzewanie foteli. Naprawy elektroniki bywają bardzo kosztowne. Sprawdź, czy pod dywanikami nie ma wilgoci, co mogłoby wskazywać na nieszczelności lub zalanie auta.

Podwozie: Najlepszy obraz stanu technicznego uzyskasz, oglądając auto na podnośniku w warsztacie. Szukaj śladów korozji na elementach konstrukcyjnych (podłużnice, progi), wycieków z silnika, skrzyni biegów i dyferencjału oraz uszkodzeń mechanicznych elementów zawieszenia. Sprawdź stan układu wydechowego – czy nie jest skorodowany lub niefachowo połatany.

Zimny start: To kluczowy moment testu. Nalegaj, aby silnik był zimny przed uruchomieniem. Wsłuchaj się w jego pracę – wszelkie metaliczne dźwięki, stuki czy grzechotanie mogą zwiastować problemy z rozrządem lub panewkami. Obserwuj dym z rury wydechowej: niebieski świadczy o spalaniu oleju, a gęsty, biały dym, który nie znika po rozgrzaniu silnika, o problemach z uszczelką pod głowicą.

Silnik i skrzynia: Samochód powinien przyspieszać płynnie, bez szarpania i "dziur" w mocy. W skrzyni manualnej biegi powinny wchodzić precyzyjnie bez zgrzytów, a sprzęgło "brać" w połowie skoku pedału. W automatycznej zmiany przełożeń powinny być ledwo wyczuwalne. Jakiekolwiek szarpnięcia, przeciąganie biegów czy opóźnienia w reakcji skrzyni to bardzo zły sygnał ostrzegawczy.

Zawieszenie i hamulce: Wybierz trasę z nierównościami, aby przetestować zawieszenie – nie powinno wydawać żadnych stuków, puków ani skrzypienia. Na prostej drodze puść na chwilę kierownicę – auto nie powinno ściągać na boki. Hamulce muszą działać skutecznie i równomiernie. Pulsowanie pedału hamulca podczas hamowania świadczy o krzywych tarczach hamulcowych.

Po jeździe: Po zakończeniu jazdy próbnej (minimum 15-20 minut), ponownie zajrzyj pod maskę. Sprawdź, czy nie pojawiły się świeże wycieki lub czy nie czuć zapachu spalonego oleju. Zwróć uwagę na pracę wentylatora chłodnicy – powinien się włączyć, gdy silnik osiągnie odpowiednią temperaturę.

Dopasuj inspekcję do wartości auta: Nie zawsze konieczna jest droga wizyta w ASO. Poziom profesjonalnej weryfikacji warto dostosować do ceny i skomplikowania pojazdu. Pamiętaj, że kilkaset złotych wydane na sprawdzenie auta to inwestycja, która może uchronić Cię przed wydatkami rzędu kilku lub kilkunastu tysięcy złotych.

• Auto do 15 000 zł: Podstawowa ścieżka diagnostyczna na Stacji Kontroli Pojazdów (SKP) będzie wystarczająca do oceny kluczowych elementów bezpieczeństwa, takich jak hamulce, zawieszenie i stan podwozia.
• Auto 15 000 - 50 000 zł: Wizyta w niezależnym warsztacie specjalizującym się w danej marce to rozsądny kompromis. Mechanik znający specyfikę modelu będzie wiedział, na co zwrócić szczególną uwagę i podłączy auto pod dedykowany komputer diagnostyczny.
• Auto > 50 000 zł: W przypadku droższych i nowszych aut, inspekcja w Autoryzowanej Stacji Obsługi (ASO) jest najbezpieczniejszym wyborem. Daje dostęp do pełnej, wiarygodnej historii serwisowej i pozwala na najdokładniejszą weryfikację stanu technicznego.

Inspekcja zdalna: Jeśli interesujący Cię samochód znajduje się na drugim końcu Polski, rozważ skorzystanie z usług firm specjalizujących się w inspekcjach przedzakupowych. Ekspert na miejscu dokona szczegółowych oględzin, jazdy próbnej i przygotuje obszerny raport ze zdjęciami, co pozwoli Ci podjąć świadomą decyzję bez konieczności dalekiej i kosztownej podróży.

Przygotowanie do negocjacji: Wiedza to potęga. Wykorzystaj wszystkie informacje zebrane podczas inspekcji. Każda usterka, rysa czy zużyty element to argument do obniżenia ceny. Sprawdź ceny podobnych modeli w okolicy, aby mieć punkt odniesienia. Bądź realistą – nie oczekuj, że sprzedawca obniży cenę o połowę, ale miej przygotowaną listę konkretnych, wycenionych mankamentów (np. "Opony są do wymiany, to koszt około 1200 zł", "Tarcze hamulcowe mają rant, wkrótce będą wymagały wymiany za 800 zł").

Sztuka negocjacji: Prowadź rozmowę spokojnie i rzeczowo. Unikaj emocjonalnego podejścia. Zamiast mówić "to auto jest w złym stanie", powiedz "zauważyłem kilka rzeczy, które będą wymagały inwestycji, i chciałbym to uwzględnić w cenie". Zawsze negocjuj cenę osobiście, po oględzinach, nigdy przez telefon. Sprzedawcy rzadko traktują poważnie "telefonicznych negocjatorów".

Umowa kupna-sprzedaży: To najważniejszy dokument. Upewnij się, że umowa jest zawierana z osobą, której dane widnieją w dowodzie rejestracyjnym. Sprawdź dokładnie wszystkie dane: numer VIN, numer rejestracyjny, markę, model, rok produkcji i przebieg. W umowie powinien znaleźć się zapis o tym, że sprzedający oświadcza, iż pojazd jest jego własnością i jest wolny od wad prawnych. Warto dodać klauzulę o znanych Ci usterkach, aby zabezpieczyć się na przyszłość. Nigdy nie zgadzaj się na wpisanie na umowie niższej kwoty, niż faktycznie zapłaciłeś – to nielegalne i pozbawia Cię praw w razie problemów.

Płatność i odbiór: Najbezpieczniejszą formą płatności jest przelew bankowy. Jeśli płacisz gotówką, upewnij się, że masz potwierdzenie wpłaty na umowie. Po zapłacie odbierz od sprzedawcy komplet dokumentów (dowód rejestracyjny, kartę pojazdu, polisę OC) oraz wszystkie komplety kluczyków.